12 Kasım 2014 Çarşamba günü uzay bilimleri çalışmaları açısından tarihi bir gün olacak. İnsanlığın uzayı ve uzayda yakın çevresindeki gökcisimlerini anlaması açısından bir dönüm noktası teşkil edecek bu günde bir Avrupa Uzay Ajansı (ESA) projesi olan Rosetta Uzay Aracı, Kuyrukluyıldız 67P/Churyumov–Gerasimenko üzerine Philae adlı bir kondu indirecek. Böylece ilk kez bir kuyrukluyıldızı bu kadar yakından tanıma imkanı edinmiş olacağız.
Şekil 1. Rosetta’nın 67/P Churyumov-Gerasimenko Kuyrukluyıldızı önündeki özçekimi
(http://www.esa.int/)
Rosetta Güneş Sistemimiz içindeki milyonlarca kilometre süren 10 yıllık yolculuğu sonrası 6 Ağustos’ta kuyrukluyıldıza ulaştı ve etrafında bir yörüngeye oturdu. Başlangıçta “Site J” adıyla adlandırılan iniş bölgesi, ESA tarafından düzenlenen bir yarışma sonucunda “Agilkia” olarak isimlendirildi. Yarışma sonunda önerdiği isim seçilen Fransa’dan Alexandre Brouste adlı şanslı gökbilim meraklısı inişi Darmstadt’taki ESA eskibiyle birlikte takip edecek.
Herşeyin planlandığı gibi gitmesi durumunda Rosetta Philae kondusunu 12 Kasım sabahı Türkiye Saati İle (TSİ) 10:35’te kuyrukluyıldızdan 22.5 km uzaklıktan bırakacak. Philae’nin yüzeye inişi ise yaklaşık 7 saat sürecek. Bu sırada Rosetta ile Dünya arasındaki mesafe 500 milyon km’den fazla ve ışık hızı da sonlu olduğu için, Rosetta’dan gelen sinyaller bize 28 dakika 20 saniye gibi bir sürede bize ulaşacağından aslında TSİ 17:35 civarında gerçekleşecek inişten ancak saat 18:00’de haberdar olabileceğiz. Pek çok televizyon kanalı ve ESA TV’nin de naklen yayınlayacağı bu tarihe olaya basın ilgisi de oldukça büyük. Fransa Ulusal Uzay Araştırmaları Merkezi (Centre National d’Etudes Spatiales, CNES) Paris’te, Alman Havacılık ve Uzay Araştırmaları Merkezi (Deutsches Zentrum für Luft- und Raumfahrt; DLR) Köln’de, ESA ise Darmstadt, Almanya’da düzenleyecekleri gün boyunca sürecek etkinliklerle basın ve kamuoyunu bilgilendirecekler. Ayrıca iniş www.esa.int/rosetta ve www.dlr.de internet sitelerinden de canlı yayınlanacak.
Şekil 2. 67/P Churyumov-Gerasimenko Kuyrukluyıldızı (http://www.esa.int)
İnsanlığın uzay serüveni açısından bir kilometre taşı olacak bu önemli olay, yaşamın temel taşları olan su ve organik moleküllerin kuyrukluyıldızlardan geldiği düşüncesini test etmek için bugüne kadar attığımız en büyük adım olacak. Rosetta’nın bizden yüzmilyonlarca kilometre uzaklıktaki bu cisme ulaşması 10 yıldan fazla bir süre ve 7 milyar kilometreden daha uzun süren bir yolculuk gerektirdi. 12 Kasım akşamı Rosetta Philae kondusunu 67P/Churyumov–Gerasimenko üzerine indirdiğinde insanlık ilk kez bizden bu kadar uzaklıktaki bir uzay görevini başarıya ulaştırmış olacak. Bundan sonra Philae sadece astronomları ve uzay bilimcilerini değil bütün insanlığı ilgilendiren bir soruya cevap aramak üzere çalışmaya başlayacak: Yaşam Dünya’ya bir kuyrukluyıldızdan gelmiş olabilir mi?
Konuya ilişkin rasathanemiz çalışanlarından Yrd. Doç. Dr. Özgür BAŞTÜRK’ün hazırlamış olduğu ve TÜBİTAK’ın Bilim-Genç e-dergisinde Rosetta Projesi’ni anlatmak üzere çıkan yazıya şu bağlantıdan erişebilirsiniz: http://www.bilimgenc.tubitak.gov.tr/makale/rosetta-projesi-bir-kuyrukluyildizin-uzerine-kondu-indirmek. Yazının pdf formatına buradan ulaşabilir ve dilerseniz bilgisayarınıza indirebilirsiniz.
Canlı Yayın İçin: www.esa.int/rosetta ve www.dlr.de
Tanıtım videoları:
http://www.space.com/27533-stunning-rosetta-probe-inspired-sci-fi-short-starring-got-s-aiden-gillen-video.html
http://www.youtube.com/watch?v=5b7u6stKgfs
http://www.youtube.com/watch?v=cArihDTnOZg
Ankara Üniversitesi Kreiken Rasathanesi